गुल्मीमा सामाजिक सञ्जाल दुरुपयोगका कारण महिला तथा बालबालिकाहरूले घर छाड्ने क्रम बढ्दै गएको छ । जिल्लामा एक वर्षमा १ सय ३२ महिला तथा बालबालिका हराएको उजुरी प्रहरीमा दर्ता भएका छन् ।
मालिका गाउँपालिकाका १४ र १५ वर्षीया दुई बालिकाले २१ वर्षीय युवकसँग फेसबुकमा चिनजान गरेको कारण साउन २१ गते घर छाडेर हिडे । छोरीहरू लामो समय सम्पर्कमा नआएपछि आफन्तले साउन २१ गतेनै खोजतलास गर्न भन्दै जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीमा उजुरी दिए । उजुरी दिएकै दिन परिवार र प्रहरीले खोज्दै जाँदा साउन २२ गते रेसुंगा नगरपालिका– ९ उपल्लो तम्घासमा फेला परे ।
चन्द्रकोट गाउँपालिकाकी १४ वर्षीया बालिका ५० वर्षीय भारतीय नागरिकसँग वैशाख ३ गते घर छाडेर जानु भयो । परिवारले वैशाख ५ गते प्रहरी चौकी, मजुवामा हुलियासहित उजुरी दर्ता गराए । खोज्दै जाँदा कपिलवस्तुको तौलिहवाबाट बालिकाको उद्धार गरेर अभिभावको जिम्मा लगाइएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीका इन्स्पेक्टर रविन्द्र कुमार श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो ।
क्याम्पस पढ्न घरबाट हिडेकी रेसुंगा नगरपालिकाकी १७ वर्षीया बालिका एक युवकसँग बुटवल जादै गर्दा जेठ १८ गते गुल्मी दरवार गाउँपालिका– ३ को गौडाकोटमा फेला परिन । रेसुंगा नगरपालिकाकै १६ बर्षीया बालिकाको भारतमा एक युवकसँग फेसबुकमा चिनजान थियो । युवकले बालिकालाई पैसा पठाएर भारत बोलाए । बालिकाले साउन २ गते घर छाडिन् । परिवारको सूचनाको आधारमा प्रहरीले खोज्दै जाँदा भारतीय नाकामा शान्ति पुर्नस्थापना गृहबाट बालिकालाई उद्धार गरेर अभिभावकलाई बुझाइएको इन्स्पेक्टर श्रेष्ठले बताउनु भयो ।
उल्लेखित घटना प्रतिनिधिमूलक घटना हुन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीका अनुसार गत आर्थिक वर्षमा १ सय ३२ जना महिला तथा बालबालिका हराएका छन् । त्यसमा ३६ जना बालिका र १० बालक छन् । महिला ८५ जना र ज्येष्ठ नागरिक महिलाको एक जना रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीले जनाएको छ ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीका अनुसार आर्थिक बर्ष ०७७/०७८ मा महिला ३५ जना, बालक तीन जना, बालिका आठ र वृद्ध दुई जना गरी ४८ जना हराएका छन् । जसमध्ये महिला २६, बालक दुई बालिका आठ र वृद्धा दुई जना फेला परेका छन् भने १० जना फेला परेनन् ।
यसैगरी, आर्थिक बर्ष ०७६/०७७ मा १ सय ३० जना महिला, १९ जना बालक, ३३ जना बालिका र वृद्ध तीन जना हराएका थिए । ९० जना महिला,१७ जना बालक, ३१ जना बालिका र तीन जना वृद्ध फेला परे भने ४४ जना फेला नपरेको प्रहरीको तथ्याङ् रहेको छ ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डिएसपी डिल्लीनारायण पाण्डेयले प्रहरी, परिवार र आफन्तहरू मार्फत हराएका महिला तथा बालिकाहरू फेला पर्ने गरेको बताउनु भयो । कसैलाई भाग्दै गर्दा यात्राकै क्रममा फेला पार्ने र केही होटल तथा बसपार्कहरूमा फेला पर्ने गरेको पाण्डेयले जानकारी दिनुभयो ।
पाण्डेयका अनुसार परिवारले हराएकाहरूलाई फेला परेको सूचना नदिने, अन्तर जातीय विवाह भएको अवस्थामा पनि कसैलाई नभन्ने र केहीको मृत्यु पनि हुने भएकाले थोरै सङ्ख्यामा फेला नपर्नेहरू पनि रहेका छन् ।
स्वार्थ समूह वा व्यक्तिले सामाजिक सञ्जाल मार्फत बालिका तथा महिलाहरूलाई साथी बनाउने, मोवाइल व्यालेन्स पठाउने, भेट्न लगाउने, अडियो/भिडियो मनोरञ्जन गराउने, शरीरका अंग देखाउन लगाउने र पछि उक्त अडियो वा भिडियो देखाएर ब्ल्याकमेल गरेर अपराध समेत हुने गरेको डिएसपी पाण्डेले बताउनु भयो ।
स्थानीय सरकार आर्थिक समाजिक बिषयहरूको सवलीकरण भन्दा भौतिक पुर्वाधार निर्माणमा केन्द्रित छन् । यस्ता बिषय ओझेलमा परिरहेको नागरिक समाज गुल्मीका संयोजक पदमप्रसाद पाण्डेयले बताउनु भयो ।
समूदाय स्तरमा बढ्दै गएका समस्याको बारेमा सचेत हुदै परिवार, समुदाय र स्थानीय सरकार समयमै सचेत नभए भोली ठुलो दुर्घटनाको सामना गर्नुपर्ने भएकाले प्रहरीसँगको साझेदारीमा अभियानहरू सञ्चालन गर्नुपर्ने बताउनु भयो ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय एसपी नविनकिशोर प्रधानले जिल्लामा बालिकाहरू घर छोडेर हिड्ने क्रम बढ्दै गएकाले सबैभन्दा पहिला परिवार सचेत र जिम्मेवार बन्नुपर्ने बताउनु भयो । उहाँले आफ्ना छोराछोरीको निगरानी परिवारले गर्ने, फरक व्यक्तिहरू समूदाय वा होटल तथा सार्बजनिक स्थानमा भेटिए निगरानी गर्ने र समयमै प्रहरीलाई सूचना उपलब्ध गराउन एसपी प्रधानले आग्रह गर्नुभयो ।
